خشک کن تونلی

 

خشک کن های تونلی هواگردان:

از معمول ترین و متداول ترین خشک کن ها در ضایع غذایی هستند و از دسته ی خشک کن های نیمه مداوم می باشند

خشک کن های تونلی جهت خشک کردن انواع سبزیجات ، میوه ها ، گیاهان دارویی و ... کاربرد دارند. عملیات خشک کردن با استفاده از هوای گرم فیلتر شده و غیر مستقیم ،بدون تماس با دود ،غبار و هرگونه ایجاد آلودگی در محصول انجام می پذیرد. در خشک کن های تونلی یک منطقه ای دما در تمام قسمت های تونل یکسان می باشد و تغییرات دما بصورت کلی انجام می گیرد، اما در خشک کن های تونلی چند منطقه ای دما در قسمت های مختلف تونل متفاوت است. این دستگاه توسط کامپیوتر کنترل می شود و نمودار های دما – زمان ورطوبت – زمان در هر لحظه قابل روئیت و ذخیره می باشد.

 این نوع خشک کن ها شامل تونل هایی است که درون آن واگن های مواد غذایی حرکت می کنند و در انواع همسو و غیر همسو ساخته می شوند در سیستم همسو جهت گردش هوا و جهت حرکت ماده ی غذایی در یک سو و به موازات هم می باشد در نتیجه سرعت تبخیر  آب مواد غذایی در دهانه ی مرطوب یعنی محل ورودی محصول تازه بالا باشد و به همین علت می توانیم بدون این که نگران آسیب های حرارتی باشیم از درجه حرارت های بالا استفاده کنیم در نتیجه سرعت خشک کردن در ابتدای فرآیند بالا است و سطح فرآورده فاقد چین و چروک می باشد اما یکی از مشکلات مهمی که در این روش وجود دارد و ناتوره شدن سریع پروتئین های سطح ماده ی غذایی و ایجاد پدیده ای به نام  سخت شدن سطحی case Hardening می باشد از سوی دیگر هنگامی که ماده ی غذایی غنی از قند باشد به دلیل تبخیر سریع آب از مرکز غذا در ابتدای خشک کن مواد قندی همراه آب از مرکز به روی سطح آمده و در آن جاتشکیل یک لایه ی غیر قابل قبول نفوذ را می دهد در نتیجه سرعت تبخیر آب از ماده بسیار کم شده و داخل قطعات مواد غذایی مرطوب باقی می ماند اما از آن جایی که ماده ی غذایی با هوای سرد و مرطوب تری برخود می کند خطرات ناشی از  حرارت و سوختگی از بین می رود اما این امر این مشکل را هم دارد که در سیستم همسو امکان بدست آوردن محصولی با رطوبت بسیار پائین مشکل است .

در سیستم غیر همسو جهت حرکت هوا و ماده ی غذایی برعکس یکدیگر است . در این نوع خشک کن ها سرعت ابتدای خشک کردن در انتهای مرطوب تونل نسبتاً پائین است بنابراین معمولاً سطح ماده ی غذایی چین چروک است اما از آنجایی که محصول هنگام خروج از تونل با هوای گرم و خشک برخورد می کند پس شرایط به گونه ای است که می توان محصولی با رطوبت پائین نیز بدست آورد از سوی دیگر پدیده ی لخت شدن سطحی و یا مرطوب ماندن مرکز ماده ی غذایی در این روش وجود ندارد به طور کلی راندمان خشک کردن در خشک کن های غیر همسو به مراتب بیش تر از نوع همسو می باشد در برخی از سیستم ها تواماً از هر دو سیستم استفاده می شود یعنی یک تونل مقدماتی به صورت همسو با طول کمتر به دلیل آن که محصول به سرعت خشک شود و آنگاه یک تونل ثانویۀ طویل تر که به طریقه ی غیر همسو عمل می کند قرار می دهند این نوع خشک کن ها عمدتاً برای خشک کردن میوه و سبزی به کار می رود .

انواع دیگر کوره تونلی

خشک کن نواری:

این خشک کن ها بطور کلی شبیه انواع تونلی هستند اما ماده غذایی به شکل مداوم توسط نقاله نواری مشبکی در سیستم حمل می شود. از نظر حرکت مواد و هوا تمام حالاتی که در مورد انواع تونلی ذکر شده در اینجا نیز قابل استفاده می باشد. اما متداول ترین نوع عبور دادن هوا به طور عمودی از میان ماده غذایی است و در قسمت اول دستگاه حرکت عمودی هوا از قسمت پایین به طرف بالا است و در قسمت دوم که ماده غذایی نسبتاً خشک شده است جریان حرکت هوا از بالا به پایین می باشد.

مدت زمان لازم برای خشک کردن در این سیستم نسبتاً کوتاه است و برای کاهش هزینه ممکن است ماده را که هنوز دارای رطوبت نسبتاً زیادی است از سیستم خارج کرده و در سیستم های کم هزینه تر که در قبل اشاره شد خشک کردن نهایی انجام شود. این روش باعث می شود تا ذراتی که آب خود را از دست داده اند و چگالی کمی دارند بطرف بالا پرتاب شوند.

 معمولاً جهت خشک سبزی ها به کار می رود  و محصول با 10% رطوبت از این سیستم خارج شده و در خشک کن های کندویی به رطوبت نهایی 6%- 5%  می رسد جهت اشغال جای کمتر این خشک کن ها در چند طبقه روی هم ساخته می شوند این سیستم نیز می تواند به صورت همسو و یا غیر همسو باشد که معمولاً در انتهای مرطوب هوا از پائین به بالا و در انتهای خشک هوا از بالا به پائین دمیده می شود علت این امر این است که از تعلیق وبه هوا برخاستن مادۀ غذایی پس از خشک شدن جلوگیری شود .

ماده ی غذایی باید به گونه ای باشد که هوا به راحتی از لابه لای آن عبور کند بنابراین استفاده ازا ین سیستم جهت خشک کردن مواد غذایی چسبیده توصیه نمی شود این نوع خشک کن ها برای خشک کردن میوه جات و سبزی ها استفاده می شود اما برای خشک کردن چای ، نخود فرنگی و حتی تولید پودر آبمیوه استفاده می شود .

 خشک کن های ناوی شکل:

 در این نوع خشک کن یک نقاله نواری مشبک که حالت مسطح ندارد و ناوی شکل است کار حمل ماده غذایی را انجام می دهد. هوای داغ از قسمت پایین نوار به طرف بالا جریان دارد. در اینجا حرکت نوار و جریان هوا بگونه ای است که یک حالت تحرک یا غلتیدن در ماده غذایی بوجود می آید، این وضع باعث می شود که تکه هایی که در تماس با هوای داغ با درجه حرارت حدود c1350 هستند در اثر غلتیدن برای مدتی در درون توده موجود در روی نوار قرار بگیرند و از این طریق این فرصت فراهم می شود تا رطوبت از قسمت مرکز تکه ها به طرف سطح آنها حرکت کند.

 در مرحله بعد که مجدداً سطح تکه های ماده غذایی با هوای داغ تماس پیدا می کنند رطوبت منتقل شده به قسمت محیطی تکه ها به سرعت خارج می شود. میزان رطوبت در این خشک کن طی دو مرحله به حدود % 15 کاهش پیدا می کند و برای رسیدن به رطوبت نهایی از خشک کن هایی با بستر عمیق استفاده می شود. عمل خشک کردن در این خشک کن ها سریع می باشد و از نظر مصرف انرژی سیستم کارآیی بالایی دارد.

 کیفیت ماده خشک شده در چنین خشک کن هایی خوب است ولی استفاده از آنها محدود به تکه هایی با اندازه کوچک و یکنواخت می باشد، چراکه اندازه و شکل تکه ها از نظر غلتیدن و اختلاط آنها روی نوار مهم است.

محاسبات هواگردان عوامل زیر را معین می کند : سرعت کانوایر - زمان Heat up- زمان Holding- طول کوره - ظرفیت حرارتی مبدل حرارتی -مصرف گاز طبیعی-  ظرفیت هوای سیرکولاسیون -  مصرف برق فن سانتریفو‍‍ژ- مصرف برق فن اگزاست- مصرف برق مشعل -مصرف برق کل